Overzicht cijfers
In 2022 werd het DUNIA-project gerealiseerd, waarbij de databases DMFA en DMFAppl (ex-DIBISS) gefusioneerd werden. De cijfers van de stelsels RSZ-werknemers en Lokale Besturen zijn vanaf nu dan ook geconsolideerd.
Inkomsten van de sociale zekerheid: overzicht (in miljoenen euro)
|
2020 |
2021 |
2022 |
Binnen globaal beheer |
79.032 |
79.271 |
83.677 |
Buiten globaal beheer |
11.813 |
11.815 |
12.861 |
Totaal |
90.537 |
90.654 |
96.539 |
In 2022 waren de financiële middelen waarover het Globaal Beheer van de RSZ beschikte om zijn financiële opdracht uit te voeren voor 69% afkomstig van zelf geïnde bijdragen, 31% bestond uit transferten, voornamelijk afkomstig van de federale overheid.
Door de hoge inflatie en het herstel van de economie na de coronapandemie was er in 2022 een stijging van de globale bijdragen voor de sociale zekerheid met 10,8 % ten opzichte van 2021.
Wat de specifieke bijdragen betreft was er in 2022 een stijging van het totale bedrag met 4,1 % ten opzichte van 2021. Onder meer de bijdragen op aanvullende pensioenen en de bijdrage jobstudenten kenden een sterke stijging. De bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid kende een nulgroei omwille van de hervorming vanaf het 2e kwartaal 2022, en de bijzondere solidariteitsbijdrage op de coronapremie was een éénmalige inkomst in 2021.
Evolutie binnen het Globaal Financieel Beheer
Een deel van de instellingen vallen onder het Globaal Financieel Beheer en ontvangen hun middelen volgens hun behoeften. De inkomsten hiervan zijn weergegeven in onderstaande tabel.
Inkomsten binnen het globaal beheer: details (in miljoenen euro)
|
2020 |
2021 |
2022 |
1. Bijdragen voor de sociale zekerheid |
46.239 |
48.810 |
54.061 |
2. Specifieke bijdragen |
3.192 |
3.385 |
3.522 |
- 13,07% op het dubbel vakantiegeld |
704 |
733 |
785 |
- Bijdrage voor aanvullend pensioen |
400 |
406 |
453 |
- Bijdragen werkloosheid met bedrijfstoeslag |
175 |
148 |
127 |
- Bijdrage tijdelijke werkloosheid en de anciënniteitstoeslagrtiel |
100 |
107 |
117 |
- Solidariteitsbijdrage op het gebruik van een bedrijfsvoertuig |
259 |
264 |
279 |
- Solidariteitsbijdrage op de tewerkstelling van studenten |
97 |
122 |
142 |
- Solidariteitsbijdrage op winstdeelname |
18 |
19 |
26 |
- Bijdrage niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen |
355 |
348 |
414 |
- Solidariteitsbijdrage op verkeersboetes |
0 |
0 |
0 |
- Solidariteitsbijdrage op ontbrekende Dimona |
4 |
3 |
4 |
- Risicogroepen en Inschakelingsparcours jongeren |
8 |
8 |
9 |
- Bijzondere economische werkloosheid - niet bouw |
0 |
1 |
0 |
- Activeringsbijdrage |
5 |
8 |
10 |
- Mobiliteitsvergoeding |
1 |
0 |
0 |
- Mobiliteitsbudget |
1 |
3 |
4 |
- Solidariteitsbijdrage op zeegewenningsreisvergoeding |
0 |
0 |
0 |
- Bijdrage erkende beroepsjournalisten |
0 |
4 |
5 |
- Bijzondere bijdrage Coronapremie |
0 |
73 |
6 |
- Bijdrage verenigingswerk |
0 |
1 |
0 |
- Bijzondere bijdrage voor Sociale Zekerheid |
1.065 |
1.137 |
1.141 |
3. Transferten |
29.601 |
27.076 |
26.094 |
- OISZ |
624 |
641 |
674 |
- Alternatieve financiering |
14.472 |
16.821 |
17.266 |
- Rijkstoelagen |
12.895 |
7.936 |
6.999 |
- Tussenkomsten doelgroepenverminderingen |
1.329 |
1.292 |
806 |
- Schatkist - Bijzondere bijdrage voor Sociale Zekerheid |
160 |
248 |
209 |
- Schatkist - Bedrijfsvoorheffing Sociale Maribel |
115 |
133 |
136 |
- Diverse andere overdrachten |
6 |
5 |
5 |
Totaal |
79.032 |
79.271 |
83.677 |
De belangrijkste financieringsbronnen zijn de gewone werknemers- en werkgeversbijdragen (64,6 % in 2022), gevolgd door de alternatieve financiering (20,6 % in 2022) en de rijkstoelagen (8,4 % in 2022).
In 2017 is de financiering van de sociale zekerheid hervormd. De nieuwe regels zijn vastgesteld in de wet van 18 april 2017. Het Globaal Beheer van de RSZ krijgt sindsdien een jaarlijkse basisdotatie die wordt aangevuld met een evenwichtsdotatie. In 2022 bedroeg het voorlopige bedrag van de evenwichtsdotatie (zoals opgenomen in deze tabellen) 4,4 miljard euro. In 2023 werd het bedrag van de evenwichtsdotatie voor het jaar 2022 definitief vastgelegd op 3,4 miljard euro. In 2020 was het bedrag van de evenwichtsdotatie uitzonderlijk hoog door de impact van de coronacrisis (lagere bijdragen-ontvangsten en hogere uitgaven voor bijvoorbeeld tijdelijke werkloosheid). Voor de alternatieve financiering was er in 2021 een toename met 16,2 % in vergelijking met 2020, waarvan een toename met 1,6 miljard euro voor de financiering van de geneeskundige verzorging. Het gaat om een voorafname op BTW-opbrengsten en roerende voorheffing. In 2022 was er een stijging van 2,6 %.
De tegemoetkoming van de gemeenschappen en gewesten voor de geregionaliseerde doelgroepverminderingen, inclusief het deel van de lokale sociale zekerheid, vertegenwoordigt in 2022 1,0 % in de totale ontvangsten van het Globaal Financieel Beheer. In 2022 daalde deze tegemoetkoming met 37,6 % ten opzichte van 2021 hoofdzakelijk door de afschaffing van de doelgroepvermindering voor gesubsidieerde contractuelen in het Waalse gewest.
Evolutie buiten Globaal Financieel Beheer
Instellingen en fondsen die niet onder het Globaal Financieel Beheer vallen, ontvangen hun financiële middelen op basis van de opbrengst van hun bijdragevoet. In de onderstaande tabel zijn de inkomsten van dit stelsel weergegeven.
Inkomsten buiten globaal beheer: details (in miljoenen euro)
|
2020 |
2021 |
2022 |
Bijdrage voor de jaarlijkse vakantie van de arbeiders |
4.688 |
4.388 |
4.896 |
Bijdrage voor de compensatiekas verlof Zeevarenden |
0 |
0 |
0 |
Bijdragen voor het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen |
255 |
322 |
249 |
Bijdrage voor het Fedris - Asbestfonds |
7 |
8 |
12 |
Bijdrage voor de Fedris - premies arbeidsongevallen zeevarenden (verplicht) |
1 |
1 |
1 |
Bijdrage voor de Fedris - beroepsziekten (publieke sector) |
22 |
23 |
23 |
Bijdragen voor de Federale Pensioendienst (= FPD) |
2.247 |
2.321 |
2.501 |
Bijdragen voor de Fondsen voor bestaanszekerheid |
1.766 |
1.829 |
2.053 |
Bijdragen voor de sectorale pensioenfondsen |
276 |
317 |
330 |
Bijdragen voor de FPD - gesolidariseerd pensioenfonds (publieke sector) |
2.525 |
2.579 |
2.769 |
Bijdragen sociale diensten (publieke sector: GSD, GSDV en GSDP) |
9 |
10 |
11 |
Bijdrage syndicale premies (publieke sector: vakbonden) |
17 |
17 |
16 |
Totaal |
11.813 |
11.815 |
12.861 |
De stijging in de bijdragen voor buiten het Globaal Financieel Beheer zijn grotendeels te wijten aan de inflatie maar ook aan het herstel van de economie na de coronapandemie.
Voor de trimestriële plus jaarlijkse bijdrage RJV was dit een stijging van +11,6 % ten opzichte van het jaar 2021, voor de bijdragen voor de Fondsen voor Bestaanszekerheid een toename van 12,3 % en ook de bijdragen voor het Gesolidariseerd pensioenfonds stegen met 7,4 %.
Voor de bijdragen voor het Fonds voor Sluiting Ondernemingen was er een negatieve evolutie van 22,8 % in 2022 door de daling van de bijdragevoeten (basisbijdrage + bijzondere bijdrage).
Voor de bijdragen van de lokale besturen met een gemeenschappelijke bestemmeling (bijvoorbeeld bijdragen PDOS voor FPD en bijdrage asbestfonds voor FEDRIS) werden de bedragen RSZ en lokale besturen vanaf 2020, net zoals in de tabel ‘Evolutie binnen het globaal financieel beheer’ geconsolideerd.
Voor de specifieke bestemmelingen en/of bijdragen van lokale besturen werd een aparte lijn voorzien (bijvoorbeeld bijdragen gesolidariseerd pensioenfonds voor FPD, bijdragen 2e pijler voor Prolocus …).
Inkomsten stelsels Overzeese Sociale Zekerheid en Sociale Maribel – publieke sector
De RSZ is ook bevoegd voor de werking van de Overzeese Sociale Zekerheid en de sociale Maribel – publieke sector.
De Overzeese Sociale Zekerheid ontvangt een rijkstegemoetkoming alsook bijdragen van de vrijwillig aangesloten werknemers en/of werkgevers.
De Sociale Maribel financiert zijn werking met verschillende subsidies.
Inkomsten OSZ + SM publieke sector: details (in miljoenen euro)
|
2020 |
2021 |
2022* |
1. Overzeese sociale zekerheid |
333 |
325 |
336 |
- Bijdragen |
67 |
65 |
65 |
- Rijkstegemoetkoming |
261 |
255 |
267 |
- Overige |
5 |
4 |
4 |
2. Sociale Maribel - Publieke sector |
505 |
517 |
572 |
- Sectoriaal fonds (bijzondere toewijzing globaal beheer) |
441 |
445 |
443 |
- RIZIV (sociale akkoorden, IFIC) |
20 |
47 |
105 |
- FOD Volksgezondheid (zorgpersoneelfonds, solidariteitspremie, consumptiecheques) |
30 |
11 |
11 |
- Overige (oa sociale akkoorden vlaanderen, generatiepact...) |
14 |
14 |
13 |
Totaal |
838 |
842 |
908 |
(*) voorlopige realisaties
In deze tabel zijn de details zichtbaar van deze 2 specifieke stelsels:
- Overzeese Sociale Zekerheid
19,4 % van de inkomsten wordt gewaarborgd door bijdragen geïnd via de vrijwillig aangesloten werknemers en/of werkgevers. De rijkstegemoetkoming vertegenwoordigt echter 79,4 % van de inkomsten.
- Sociale Maribel - publieke sector
Het sectoraal fonds omvat 77,4 % van de inkomsten, de overige inkomsten hebben in hoofdzaak betrekking op de sociale akkoorden (RIZIV en Vlaams gewest), IFIC (RIZIV) en het zorgpersoneelfonds (FOD Volksgezondheid).
Voor het stelsel van de overzeese sociale zekerheid is er een stijging van 3,5 % van de OSZ-inkomsten ten opzichte van 2021 (+ 11 miljoen euro). Deze stijging is te wijten aan een verhoging van de rijkstegemoetkoming met 4,4 % (+ 12 miljoen euro) ten gevolge van de hoge inflatie voor de uitgaven pensioenen en geneeskundige verzorging. De licht dalende trend bij de bijdragenontvangsten is in 2022 niet zichtbaar door een éénmalige ontvangst van 5 miljoen euro.
De inkomsten van het stelsel Sociale Maribel – publieke sector vertoont een stijging van 10,6 % (+ 55 miljoen euro). Die is hoofdzakelijk te wijten aan een stijging van de RIZIV-inkomsten, meer bepaald de IFIC (Instituut voor functieclassificatie)-stortingen (+ 53 miljoen euro). IFIC is het referentiemodel gekozen door de overheden en de sociale partners om het verloningsmodel in de publieke zorgsector te moderniseren en te harmoniseren.
Globaal gezien stijgen de inkomsten buiten globaal beheer voor deze 2 specifieke stelsels, OSZ en Sociale Maribel publieke sector, met 7,8 %. Dat is een stijging van ongeveer 66 miljoen euro ten opzichte van 2021.