In 2020 stond het leven helemaal in het teken van de coronacrisis. Ook de RSZ raakte op allerlei manieren bij de crisis betrokken.
Werkgevers ondersteunen
Tijdens de twee lockdowns van 2020 bouwde de federale regering een economisch beleid uit dat onder meer de sociale bijdragen inzette als instrument om bedrijven te ondersteunen. In uitvoering van dat beleid focuste de RSZ op een maximale praktische en communicatieve ondersteuning van de toch al zwaar beproefde werkgevers.
Betalingsuitstel
In maart 2020 kregen ondernemingen de mogelijkheid om RSZ-betalingen uit te stellen. Werkgevers konden voor de eerste twee kwartalen betalingsuitstel krijgen tot 15 december. Ondernemingen die gedwongen moesten sluiten, zoals horecazaken, kregen automatisch uitstel. Andere kregen uitstel na een “verklaring op eer”.
Om werkgevers te helpen, ontwikkelde de RSZ de onlinetool Check RSZ-betalingsuitstel. Na invoering van hun ondernemingsnummer zagen werkgevers meteen of ze in aanmerking kwamen voor uitstel.
De toepassing werd 127.879 keer geconsulteerd. 42.196 consultaties leidden tot “groen licht” en betekenden automatisch uitstel voor die werkgevers.
Eind augustus 2020 was een bedrag van 1,355 miljard euro tot 15 december 2020 uitgesteld, hetzij 42% van de betalingen die tussen 20 maart en 27 augustus 2020 hadden moeten worden uitgevoerd door de betrokken werkgevers.
Compensatie voor betaalde bijdragen
Tijdens de tweede lockdown, die op 2 november begon, kregen veel bedrijven recht op een compensatie voor de sociale bijdragen. Die werd in eerste instantie toegekend aan ernstig getroffen sectoren zoals de horeca en de evenementensector, en later ook aan toeleveranciers.
Ook voor deze regeling bouwde de RSZ een onlinetoepassing, Check RSZ-compensatie, waarin werkgevers konden nagaan of ze in aanmerking kwamen voor de compensatie.
De toepassing werd van 29 november 2020 tot en met 29 april 2021 57.157 keer geconsulteerd. Bij 29.558 consultaties werd de compensatie toegekend.
Snel ontwikkeld dankzij ReUse
De ontwikkeling van de toepassingen verliep razendsnel. Vaak zaten er maar een paar dagen tussen de beslissing over de regeling en de lancering van de applicatie. Dat was alleen mogelijk omdat de RSZ en zijn IT-partner Smals maximaal werken met ReUse
, dat het hergebruik van bestaande softwarecomponenten vereenvoudigt. In dit geval waren de nieuwe toepassingen een variant van de bestaande toepassing Check inhoudingsplicht.
Clusteranalyse en contactopsporing mee opvolgen
Minder bekend maar niet minder belangrijk was de rol die RSZ kreeg om de verdere verspreiding van het coronavirus te voorkomen.
De contactopsporing en clusteranalyse ondersteunen
De RSZ monitorde de evolutie van de besmettingen in de ondernemingen. Op basis van de dagelijkse Sciensano-rapportage van positief geteste personen (de “index cases”) ging de RSZ na wie in de 14 dagen voor een positieve test in een onderneming had gewerkt waar in die periode al besmettingen waren vastgesteld.
Die gegevens verrijkte de RSZ met de tewerkstellingsgegevens uit zijn databanken:
- het bedrijf of de locatie (werf/exploitatiezetel) waar een besmette persoon in de voorbije twee weken gewerkt had
- het aantal personen dat in de voorbije dagen bij het bedrijf werkte
- het aantal personen, van het bedrijf of op de locatie, dat de voorbije twee weken positief getest had
- aanvullende informatie, zoals de naam van het bedrijf, het adres en preventiediensten (als contactpersonen)
Voor zelfstandige ondernemers beperkte de informatie zich tot de identificatiegegevens en de activiteitsector.
Ook signaleerde de RSZ of de besmette persoon gewerkt had voor een onderneming die behoorde tot een sector die de regio’s als risicovol beschouwden: de bouwsector, de vlees- en visverwerking, schoonmaak, land- en tuinbouw, groenteverwerking, horeca en fitness.
Het bestand waarin de “index cases” aan tewerkstellingsgegevens zijn gekoppeld, verstuurde de RSZ dagelijks op beveiligde wijze naar de regionale gezondheidsdiensten. Zo konden zij mogelijke besmettingshaarden op de werkvloer beter detecteren en waar nodig snel optreden.
Samengevat was het de taak van de RSZ om de gezondheidsgegevens technisch te koppelen aan tewerkstellingsgegevens. Die koppeling gebeurde door een gescheiden team, onder toezicht van een arts die waakte over de correcte behandeling van de gezondheidsgegevens. De enige medische informatie die de RSZ kreeg was het feit dat een persoon positief had getest op corona.
Informatie in de RSZ-databanken over de identiteit van de besmette personen werd na 14 dagen vernietigd. Er werden alleen geanonimiseerde data opgeslagen voor statistische doeleinden.
Statistieken leveren voor beleidsverantwoordelijken
De koppeling van de besmettingen aan de tewerkstellingsgegevens leverde ook heel wat nuttige data op voor wetenschappelijk onderzoek naar de verspreidingswijze van het virus in de verschillende economische sectoren, types van ondernemingen, beroepsgroepen, enzovoort.
Deze geanonimiseerde data stelde de RSZ ter beschikking van Sciensano en de instanties die regeringen tijdens de crisis adviseerden.
De statistische gegevens werden ook doorgegeven aan de inspectie “Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW)” van de FOD Werk. Zij gebruikten de gegevens om hun preventiebeleid te oriënteren.
De naleving van de quarantaineverplichting controleren
Voor alle reizigers uit een rode zone ontving de RSZ dagelijks gegevens uit het Passenger Locator Form. Ook deze gegevens koppelde de RSZ aan zijn tewerkstellingsgegevens.
De sociale inspectie gebruikte deze gegevens om na te gaan na of er op werkplaatsen waarvoor sterke vermoedens van inbreuken bestonden, werknemers of zelfstandigen aanwezig waren die in een periode van 1-7 dagen of van 8-14 dagen daarvoor naar België waren gekomen of teruggekeerd.
Werden personen met quarantaineplicht op de werkplaats aangetroffen, vroegen de inspecteurs hen om de regels te respecteren. Zij wezen hen erop dat zij zich moesten laten testen en in quarantaine moesten gaan.